EN | AF | XH | ZU

Amanzi amnandi

Umgangatho wamanzi kaLeeu-Gamka utsibela phambili
24 May 2025
Infrastructure & Development
U-Leeu Gamka ubhiyozela ukuphucuka okumangalisayo kumgangatho wamanzi. Emva kweminyaka yokunyamezela, ukugqityezelwa kwendawo entsha yokucoca amanzi kuguqule unikezelo lwamanzi edolophini - ukuguqula amanzi amdaka, atshintshe umbala abe ngamanzi acocekileyo, amatsha, anencasa kakhulu.

Le mpumelelo imele ngaphezu kweziseko ezingundoqo; luphawu lwenkqubela phambili kunye nentsebenziswano phakathi kukaMasipala wasePrince Albert kunye noluntu. Abahlali abakhe bazisa iibhotile zamanzi amdaka kwiintlanganiso ngoku banokuqhayisa ngeziphumo ezicacileyo zekristale-ubungqina bokuba ukuzibophelela kunye nentsebenziswano kuzisa utshintsho lwangempela. Ukusuka kwiinkqubo zokuhluza kunye ne-aeration eziphambili ukubuyisela umva ubuchwepheshe be-osmosis, indawo entsha imisele umgangatho omtsha wokunikezelwa kwenkonzo kummandla. Njengoko uvavanyo lubonisa, amanqanaba ebhaktiriya kunye nentsimbi ehle kakhulu, eqinisekisa unikezelo lwamanzi olukhuselekileyo noluzinzileyo kwindlu nganye. Impumelelo yale projekthi iphawula isiganeko esibalulekileyo kuLeeu Gamka - isithembiso esizalisekileyo kunye nekamva eliqaqambileyo nelicocekileyo likhuselekile.

Umasipala kudala eyiqaphela imicelimngeni yamanzi aguqukileyo kunye namavumba angathandekiyo eLeeu Gamka. Ngokumamela abahlali — ababedla ngokuza neebhotile zamanzi amdaka kwiintlanganiso zoluntu — umasipala usebenze ngokuzimisela ukujongana nale miba. Ukwakhiwa kweplanti entsha yokucoca (iProjekthi enguNombolo 196/2023) iphawula inyathelo lamva nje kwiinzame zabo eziqhubekayo.

Le projekthi, eyaqala ngomhla wama-24 kuMeyi ka-2024 emva kokuba i-Water Purification Chemical & Plant (PTY) LTD yamiselwa ngomhla wama-24 kuTshazimpuzi ka-2024, yavuswa ngenkxaso ye-H&J Automation kunye neVenleo Construction kumbane kunye nomsebenzi wokwakha. Iziphumo yinkqubo ecoca i-0.772 yezigidi zeelitha zamanzi yonke imihla ukuhlangabezana neemfuno zekhaya ngalinye.

Inkqubo ilula kodwa iyasebenza: amanzi kuqala angena kwitanki apho umoya ususa amavumba angathandekiyo - inyathelo elaziwa ngokuba yi-aeration. Emva koko ihlaliswa kwindawo evumela ukungcola ukuba izike, idlule kwizihluzi ezisixhenxe ukuze ibambe amasuntswana amahle, kwaye ingena kwi-osmosis eguqukayo - indlela yokucoca nzulu esusa izinto ezinjenge-sulphates kunye ne-iron, nto leyo ebangele ukubola kwamanzi kunye nencasa engathandekiyo.

Ekugqibeleni, amanzi agcinwe kwaye alungele ukusetyenziswa - kwaye iziphumo ziyamangalisa. NgoSeptemba 2024, ngaphambi kokuba isityalo sisebenze, iimvavanyo zabonisa iibhaktheriya (i-coliforms iyonke) kwiiyunithi ezili-15, i-conductivity yombane (echaphazela incasa) kwi-287, kunye namanqanaba esinyithi kwiiyunithi ze-40, ezibangele i-brownish tint. Ngo-Oktobha 2024, emva kokuba isityalo siqale ukusebenza, iibhaktheriya ziye zawela kwiyunithi ye-1, i-conductivity ukuya kwi-166 (ngaphakathi komda okhuselekileyo we-170), kunye nentsimbi kwiiyunithi ze-20. Amanzi ngoku acwengile, ahlaziyekile, kwaye kumnandi ukuwasela.

“Esi sigaba sisiqalo nje seprojekthi enkulu ejolise ekuphuculeni umgangatho weenkonzo ezinikezelwa eluntwini,” utshilo uMlawuli weeNkonzo zobuGcisa, uMnu Zolile Nongene. “Izigaba ezilandelayo ziya kubandakanya ukwakhiwa kwamadama ongezelelweyo, izitishi zokumpompa, kunye nokupheliswa ngokupheleleyo kwenkqubo yamabhakethi eLeeu Gamka.”

Sidlulisa umbulelo ongazenzisiyo kubahlali bethu ngenkxaso yabo kulo lonke olu hambo. Lo mzimveliso awuyoprojekthi nje - sisithembiso esifezekisiweyo: ukuhambisa amanzi asemgangathweni kwikhaya ngalinye.

Related Articles

Uphuculo lweziseko zophuhliso lweLeeu-Gamka kunye neKlaarstroom
19 Oct 2025

Uphuculo lweziseko zophuhliso lweLeeu-Gamka kunye neKlaarstroom

Ooceba kutsha nje baqhube utyelelo lokukongamela eKlaarstroom naseLeeu-Gamka, olubonisa inkqubela phambili ebalulekileyo yeziseko zophuhliso kwezi dolophu. Olu tyelelo lugxininise ukuzinikela kukaMasipala ekuphuculeni umgangatho wobomi ngeeprojekthi zophuhliso ezicwangcisiweyo, zihambelana nombono wonikezelo lwenkonzo olukumgangatho ophezulu.

Iimitha zamanzi ezintsha
01 Jul 2025

Iimitha zamanzi ezintsha

Owayesakuba yinqununu yesikolo, uMnumzana Sammy Delport, kutsha nje uxhamle isithembiso sikamasipala sokufakela iimitha zamanzi ezihlawulelwayo ezintsha simahla. Kuye, ukhetho lwalulula. “Awusoloko usekhaya xa iqela lize kufunda iimitha, emva koko kwenziwe uqikelelo.

Uloyiso lweqela kwi-ISMAR12
02 May 2025

Uloyiso lweqela kwi-ISMAR12

UMasipala wasePrince Albert ngokuzingca uvuyisana neqela lethu lolawulo lwamanzi, ngokuzingca ngebhaso lokuqala lolona mboniso lubalaseleyo lwepowusta ukwenzela ingcali yenzululwazi kwiSimpoziyam yaMazwe ngaMazwe ye-12 yokuTshajwa ngokutsha kwe-Akhwifa eLawulwayo (ISMAR12). U-Jan Myburgh osuka kwi-AGES uye wanikezela ngepowusta kwiNgqungquthela eyayibanjelwe eStellenbosch ukusuka ngomhla wama-28 kuTshazimpuzi ukuya kowesi-2 kuMeyi ka-2025, apho abathunywa abali-170 abavela kumazwe angama-30 babehlanganisene phantsi komxholo othi “Ukusuka kwiThiyori ukuya ekuPhumezweni nasekuSebenziseni.” Ixhaswa yi-IAH, i-ASCE, kunye ne-UNESCO, i-ISMAR12 ibonise indlela yethu entsha yokukhusela amanzi.

Yintoni eyenzekayo ngamandla ethu
30 Mar 2025

Yintoni eyenzekayo ngamandla ethu

Sisaqhubeka sifumana imingeni ngobonelelo lwethu lombane. Nasi isizathu, kwaye yintoni eyenziwayo ukuphucula imeko. Umbane wethu uvela kwa-Eskom udlula kumzila weekhilomitha ezili-130 obizwa ngokuba yiFarmers Line 2, eqala eLeeu Gamka. “T” ukusuka kulo mgca ukuya e-PA ziikhilomitha ezingama-50 ukusuka e-Leeu Gamka. Lo mgca unegunya phezu kwabasebenzisi abangama-30, kuquka nedolophu yethu. Ukubanjwa? Ukuba kukho into engahambi kakuhle naphi na kule feeder iyonke, inokunkqonkqoza amandla kuye wonke umntu, kubandakanya i-PA. Ngenxa yemibhobhozo yomhlaba ecaleni kwendlela, ukuchonga unobangela weziphene kunokuba ngumngeni kwaye kudle ixesha.