EN | AF | XH | ZU

IPrince Albert's Pistachio Pioneers

20 Oct 2025
Environment & Sustainability
Ngentsasa epholileyo yaseKaroo, uSodolophu uLinda Jaquet watyala umthi wokuqala obhinqileyo wepistachio kwiFama yasePlatberg, ngaphandle nje kwePrince Albert, esungula ilinge lokuqala ledolophu lepistachio.

Lo mzuzu uyimbali uqhutywa ngumbono wabatyali-zimali kunye noosomashishini uGerrit van Zyl noPiet Malan abaye baba ngamaqabane ngaphezu kweminyaka engama-30, kunye nobuchule bobugcisa bukaFerdi Ungerer ovela eHortAfrique, kunye noReinhard Botes, ozisa ulwazi lobugcisa bendawo kunye nobuchule bokunkcenkceshela etafileni. “Eli linge linxibelelanisa iinguqulelo ezintsha, uzinzo kunye nesithembiso sezoqoqosho kwilaphu leGreat Karoo, libeka iNkosana u-Albert njengomkhondo kushishino olukhulayo lwepistachio eMzantsi Afrika,” utshilo uLinda.

Imithi yePistachio, okanye iPistacia vera, i-dioecious, enemithi eyahlukileyo yamadoda nabasetyhini. Imithi yobufazi ivelisa amandongomane axabisekileyo, ngoxa imithi yamadoda inika umungu, ngomlinganiselo oqhelekileyo wendoda enye kwimithi ebhinqileyo esi-8–10, nto leyo eqinisekisa ukusasazeka kwepoleni eqhutywa ngumoya. Ingcambu ye-Clone 2, ekhethelwe ukomelela nokubanda kwayo, ibambelela kule mithi kumhlaba wasePrince Albert otsalwe kakuhle, umhlaba onealkaline, ofanelene ngokugqibeleleyo nehlobo elitshisayo laseKaroo kunye nobusika obuneqabaka. Kwatyalwa imihlanganiselwa emithathu engundoqo, iShufra, Ariyeh kunye neSirora, enemithi engama-5500 etyaliweyo kunye neminye imithi engama-20,000 ecwangciselwe ixesha lonyaka lika-2026, uninzi lophuhliso lweziseko ezingundoqo esele lwenziwe. Ukulungiswa komhlaba kuya kuqala kwikota yesine ka-2025.

Uphando olungqongqo luyiqinisekisile imeko-bume yeNkosana u-Albert njengelungele iipistachios, iimeko zesipili kwizindlu zamandla zehlabathi ezifana neCalifornia, Iran kunye neTurkey. Indalo yemithi ekwaziyo ukumelana nembalela iyachuma kulo mmandla ungekho mbalele, ixhaswa ziinkqubo zokunkcenkceshela eziphambili zePlatberg Farm. Ifama izingca ngeziseko ezingundoqo ezifana nombane welanga, ukubiyelwa okuqinileyo kunye nezicwangciso zeehektare ezinkulu zemithi ecaleni kwendawo yemveliso zibonisa umbono okhaliphileyo. Ukuqhutywa kovavanyo oluyimpumelelo kuye komeleza ukuzithemba, okungqina ukuba iipistachios zinokukhula apha, njengasePrieska, apho ishishini lepistachio laqala laqala khona eMzantsi Afrika.

Amathuba emisebenzi sele ehluma kuphuhliso lwegadi yeziqhamo kunye neziseko zophuhliso, kunye nokuqhakaza okuninzi xa imithi ifikelela kwimveliso epheleleyo kwiminyaka eyi-8-10. Njengoko uMzantsi Afrika utya i-150–200 yeetoni zeepistachios ngonyaka kodwa uvelisa i-10% kuphela apha ekhaya, isivuno sasePlatberg sinokondla iimarike zasekhaya nezamazwe ngamazwe, oko kunyusela iPrince Albert njengomdlali odlamkileyo kwezolimo. Iiprojekthi ezifana nezi zisikhumbuza ukuba idolophu yethu encinci iyaqhubeka ukutsala iinkcuba-buchopho ezintsha ezidibanisa inzululwazi nethuba, zidale inzuzo yezoqoqosho ehlala ihleli kubahlali bethu.

ULinda Jaquet kunye namafama asekuhlaleni balungiselela ukutyala lo mthi
ULinda ephethe umhlakulo esandleni
Ukutyala umthi
Ugqibile. Kutyalwe umthi wokuqala.

Related Articles

Ukuvuselela ilifa lethu lendalo
18 Oct 2025

Ukuvuselela ilifa lethu lendalo

Embindini weKaroo, inxalenye yobuhle obukhethekileyo bePrince Albert ilele kumhlaba wayo omagqagala kunye neentlobo ngeentlobo zezinto eziphilayo ezidlamkileyo. UMphathi kaMasipala u-Adv Thys Giliomee ubambisene nengcali yezityalo yasekuhlaleni uGq. Sue Milton-Dean waseRenu-Karoo ukuqalisa umsebenzi okhuthazayo wokutshintsha izityalo nemithi ehlaselayo kwiindawo zikawonke-wonke kwidolophu yethu ngeentlobo zezityalo zemveli ezichaza ilifa lendalo lengingqi yethu.

UPhando lwenyikima
21 Jul 2025

UPhando lwenyikima

Ngomhla wama-21 kuJulayi 2025, uMasipala wasePrince Albert uye wabamba indibano yeholo yedolophu edlamkileyo eThe Showroom Theatre ePrince Albert ukuze kuxoxwe ngeKaroo Geophysical Research Project Seismic Survey, ekhokelwa yiPetroleum Agency SA (PASA) kunye neWits University. Lo msitho utsale abahlali abangaphezulu kwama-70 abasuka ePrince Albert naseLeeu-Gamka kwaye wabonelela ngeqonga lengxoxo-mpikiswano ngophando olucetywayo lwesaveyi yenyikima, inkqubo yovavanyo lwendalo esingqongileyo, kunye neempembelelo zalo ezinokuthi zibe kho kuMbindi weKaroo.

Uloyiso lweqela kwi-ISMAR12
02 May 2025

Uloyiso lweqela kwi-ISMAR12

UMasipala wasePrince Albert ngokuzingca uvuyisana neqela lethu lolawulo lwamanzi, ngokuzingca ngebhaso lokuqala lolona mboniso lubalaseleyo lwepowusta ukwenzela ingcali yenzululwazi kwiSimpoziyam yaMazwe ngaMazwe ye-12 yokuTshajwa ngokutsha kwe-Akhwifa eLawulwayo (ISMAR12). U-Jan Myburgh osuka kwi-AGES uye wanikezela ngepowusta kwiNgqungquthela eyayibanjelwe eStellenbosch ukusuka ngomhla wama-28 kuTshazimpuzi ukuya kowesi-2 kuMeyi ka-2025, apho abathunywa abali-170 abavela kumazwe angama-30 babehlanganisene phantsi komxholo othi “Ukusuka kwiThiyori ukuya ekuPhumezweni nasekuSebenziseni.” Ixhaswa yi-IAH, i-ASCE, kunye ne-UNESCO, i-ISMAR12 ibonise indlela yethu entsha yokukhusela amanzi.