EN | AF | XH | ZU

IPrince Albert's Pistachio Pioneers

20 Oct 2025
Environment & Sustainability
Ngosuku olupholile lwase-Karoo ekuseni, iMeya uLinda Jaquet watshala isihlahla sokuqala se-pistachio sowesifazane ePlatberg Farm, ngaphandle nje kwePrince Albert, ethula ibhizinisi lokuqala ledolobha le-pistachio.

Lesi sikhathi esiyingqopha-mlando siqhutshwa umbono wabatshalizimali nosomabhizinisi u-Gerrit van Zyl no-Piet Malan asebengabambisene iminyaka engaphezu kwengama-30, kuhambisana nobuchwepheshe bukaFerdi Ungerer wase-HortAfrique, kanye no-Reinhard Botes, oletha ulwazi lwezobuchwepheshe kanye nobuchule bokuchelela etafuleni. “Leli bhizinisi lihlanganisa amasu amasha, ukusimama kanye nesithembiso somnotho embonini yeGreat Karoo, libeka uPrince Albert njengomuntu ohamba phambili embonini ye-pistachio ekhulayo yaseNingizimu Afrika,” kusho uLinda.

Izihlahla ze-Pistachio, noma i-Pistacia vera, ziyi-dioecious, zinezihlahla ezihlukene zesilisa nezesifazane. Izihlahla zesifazane zikhiqiza amantongomane ayigugu, kuyilapho izihlahla zesilisa zinikeza impova, ngesilinganiso esivamile seduna elilodwa kuzo zonke izihlahla zesifazane ezingu-8-10, okuqinisekisa ukuvuthwa okuqhutshwa umoya. Isiphunzi se-Clone 2, esikhethelwe amandla aso nokubanda, sigxilisa lezi zihlahla emhlabathini wase-Prince Albert okhishwe kahle, one-alkaline, ofaneleka kahle ehlobo elishisayo laseKaroo kanye nobusika obuyisithwathwa. Kwatshalwa izinhlobo ezintathu eziyinhloko, i-Shufra, i-Ariyah kanye ne-Sirora, kwatshalwa izihlahla ezingu-5500 kanye nezinye izihlahla ezingu-20,000 ezihlelelwe isizini ka-2026, nokuningi kokuthuthukiswa kwengqalasizinda osekwenziwe. Ukulungiswa komhlabathi kuzoqala ngekota yesine ka-2025.

Ucwaningo oluqinile luqinisekise indawo kaPrince Albert njengelungele ama-pistachios, izimo zokubukisa ezindlini zamandla zomhlaba wonke njengeCalifornia, Iran neTurkey. Imvelo yalezi zihlahla imelana nesomiso iyachuma kule ndawo ewugwadule, iqiniswa izinhlelo zokuchelela ezithuthukile zePlatberg Farm. Ipulazi liziqhayisa ngengqalasizinda efana namandla elanga, uthango oluqinile kanye nezinhlelo zamahektha amakhulu ezihlahla eduze kwendawo yokukhiqiza kubonisa umbono oqinile. Ukuhlolwa okuyimpumelelo kuye kwaqinisa ukuzethemba, okufakazela ukuthi ama-pistachio angachuma lapha, njengase-Prieska, lapho imboni ye-pistachio yaseNingizimu Afrika yaqala ukugxila khona.

Amathuba emisebenzi asevele ehluma ekuthuthukisweni kwensimu kanye nengqalasizinda, nokuningi okuzoqhakaza lapho izihlahla sezikhiqiza ngokugcwele eminyakeni eyi-8-10. Njengoba iNingizimu Afrika idla amathani angu-150–200 ama-pistachio ngonyaka kodwa ikhiqiza u-10% kuphela wakuleli, isivuno sase-Platberg singaphakela izimakethe zasekhaya nezamazwe ngamazwe, kuphakamise u-Prince Albert njengomdlali ogqamile kwezolimo. Imiklamo efana nalena isikhumbuza ukuthi idolobhana lethu elincane liyaqhubeka nokuheha ongqondongqondo abasungula izinto ezihlanganisa isayensi nethuba, nokudala izinzuzo zezomnotho ezihlala njalo kubahlali bethu.

U-Linda Jaquet kanye nabalimi bendawo balungiselela ukutshala lesi sihlahla
ULinda ephethe ifosholo esandleni
Ukutshala isihlahla
Kwenziwe. Isihlahla sokuqala siyatshalwa.

Related Articles

Ukuvuselela ifa lethu lemvelo
18 Oct 2025

Ukuvuselela ifa lethu lemvelo

Enkabeni yeKaroo, ingxenye yobuhle obuyingqayizivele bukaPrince Albert ilele ezindaweni zayo ezimazombezombe kanye nezinhlobonhlobo zezinto eziphilayo. IMenenja kaMasipala u-Adv Thys Giliomee ubambisene nesazi sezitshalo sendawo uDkt Sue Milton-Dean waseRenu-Karoo ukuze baqale umkhankaso okhuthazayo wokushintsha izitshalo nezihlahla ezihlaselayo ezindaweni zomphakathi edolobheni lethu bafake izinhlobo zemvelo ezichaza amagugu emvelo esifunda sethu.

Ucwaningo lokuzamazama komhlaba
21 Jul 2025

Ucwaningo lokuzamazama komhlaba

Mhla zingama-21 kuNtulikazi wezi-2025, uMasipala wase-Prince Albert ube nomhlangano obushubile wehholo ledolobha e-The Showroom Theatre e-Prince Albert lapho bekudingidwa khona nge-Karoo Geophysical Research Project Seismic Survey, eholwa yi-Petroleum Agency SA (PASA) kanye ne-Wits University. Lo mcimbi udonse izakhamuzi ezingaphezu kuka-70 ezivela e-Prince Albert nase-Leeu-Gamka futhi wanikeza inkundla yezingxoxo eziqinile ngocwaningo oluhlongozwayo lokuzamazama komhlaba, inqubo yalo yokuhlola imvelo, kanye nemithelela engaba khona eCentral Karoo.

Ukunqoba kweqembu ku-ISMAR12
02 May 2025

Ukunqoba kweqembu ku-ISMAR12

Umasipala wase-Prince Albert ubungaza ithimba lethu eliphethe amanzi ngokuziqhenya, ngokuthola umklomelo wokuqala wokwethulwa kwephosta okungcono kakhulu kochwepheshe besayensi eNgqungqutheleni Ye-12 Yamazwe Ngamazwe Yokushajwa Kwe-Aquifer Recharge (ISMAR12). U-Jan Myburgh ovela kwa-AGES wethula iphosta eNgqungqutheleni eyayibanjelwe eStellenbosch kusukela mhla zingama-28 kuMbasa kuya kumhla zi-2 kuNhlaba wezi-2025, lapho izithunywa eziyi-170 ezivela emazweni angama-30 zazihlangene ngaphansi kwendikimba ethi “Kusuka Emcabangweni kuya Ekuqalisweni Nokusetshenzwa.” Isekelwa i-IAH, i-ASCE, kanye ne-UNESCO, i-ISMAR12 igqamise indlela yethu emisha yokuvikeleka kwamanzi.